Όσο διογκώνεται η λαϊκή δυσφορία εναντίον του πολιτικού συστήματος που οδηγεί τη χώρα στη χρεοκοπία, τόσο εντείνονται και οι εκδηλώσεις αποδοκιμασίας εναντίον των προσώπων-φορέων του συστήματος αυτού. Συνήθως πρόκειται για αυθόρμητες και ειρηνικές μορφές μαζικής διαμαρτυρίας, οι οποίες συνιστούν άλλωστε άσκηση των συνταγματικών δικαιωμάτων της συνάθροισης και της ελεύθερης έκφρασης. Θα πρέπει, μάλιστα, να θεωρηθεί ότι αυτά τα δικαιώματα καλύπτουν ακόμη και την άκρως επιθετική έκφραση, είτε λεκτική είτε και συμβολική -χαιρετισμός της ανοικτής παλάμης- (βλ., σε ανύποπτο χρόνο, Κ. Χρυσόγονου, Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, 3η έκδ. 2006, σ. 297 και 483), αφούόσοι ασκούν εξουσία σ’ ένα πολίτευμα που θέλει να θεωρείται δημοκρατικό οφείλουν να ανέχονται την κριτική, έστω και την οξεία, για τον τρόπο άσκησης της εξουσίας αυτής (έτσι π.χ. το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην απόφαση της 1.7.1997, υπόθεση Oberschlick κατά Αυστρίας, έκρινε ότι ο χαρακτηρισμός «ηλίθιος», όταν απευθύνεται σε πολιτικό πρόσωπο, εμπίπτει στα πλαίσια της κατοχυρωμένης από το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ελευθερίας της έκφρασης).
Με άλλες λέξεις, εκφράσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θεωρηθούν εξυβριστικές και να θεμελιώσουν δικαίωμα αποζημίωσης ή να στοιχειοθετήσουν ποινικό αδίκημα όταν απευθύνονται από έναν ιδιώτη σε άλλον, αποβάλλουν τον άδικο χαρακτήρα τους όταν αποτελούν άσκηση κριτικής για πολιτικούς. Επομένως, υπό τις σημερινές συνθήκες στη χώρα μας, οι συνήθεις χαρακτηρισμοί «κλέφτες» και «προδότες» μπορούν να θεωρηθούν ότι συνιστούν ακραία μεν αλλά πάντως θεμιτή πολιτική κριτική και όχι εξύβριση ή προπηλακισμό.
Αντίθετα, δεν αποτελεί δικαίωμα κανενός η άσκηση σωματικής βίας (όπως π.χ. ήταν ο ξυλοδαρμός βουλευτή της μείζονος αντιπολίτευσης από διαδηλωτές πριν από μερικούς μήνες) και η ρίψη αντικειμένων (πέτρες, βόμβες «μολότωφ» κλπ.) που μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμούς ή φθορές. Επίσης δεν αποτελεί δικαίωμα κανενός η διοργάνωση αντισυνάθροισης και η συμμετοχή σ’ αυτήν. Όταν έχει εξαγγελθεί η διενέργεια μιας συνάθροισης, δηλαδή μιας συγκέντρωσης κάποιων -οποιωνδήποτε- προσώπων που θέλουν να εκφράσουν ή να ανταλλάξουν ιδέες σε συγκεκριμένο τόπο και για περιορισμένο χρόνο, τότε οι άλλοι πολίτες οφείλουν να τη σεβασθούν, ανεξάρτητα από το ποια (και πόσα) είναι τα πρόσωπα και οι ιδέες τους.
Η αντισυνάθροιση, δηλαδή η συγκέντρωση των τυχόν αντιφρονούντων στον ίδιο χώρο και χρόνο, εξ ορισμού δεν αποσκοπεί στην έκφραση των δικών τους, αντίθετων ιδεών (αφού εκείνη θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε άλλο τόπο και/ή χρόνο), αλλά στην παρεμπόδιση ή παρενόχληση της προαναγγελθείσας συνάθροισης. Συνεπώς, η αντισυνάθροιση δεν συνιστά άσκηση, αλλά αντίθετα προσβολή του δικαιώματος της συνάθροισης (άρθρο 11 του Συντάγματος).
Η επικέντρωση, πάντως, της προσοχής των ΜΜΕ στο ζήτημα των ορίων των κάθε μορφής «κινητοποιήσεων» συνιστά αποπροσανατολισμό από το πραγματικό πολιτειακό μας πρόβλημα, που είναι η συντελούμενη από χρόνια καταστρατήγηση του Συντάγματος. Κάτω από μια λεπτή επίστρωση θεσμών Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας υφίστανται, και διαρκώς ενισχύονται, πραγματικές εξουσιαστικές δομές φεουδαρχικού ή και απολυταρχικού χαρακτήρα (βλ. αναλυτικά Κ. Χρυσόγονου, Η ιδιωτική δημοκρατία-Από τις πολιτικές δυνάμεις στην κλεπτοκρατία, 2009, σ. 218 επ.).
Η ελληνική κοινωνία αρχίζει τώρα να αντιλαμβάνεται τις συνέπειες αυτής της διολίσθησης προς τον εκφεουδαρχισμό της πολιτικής και να αρνείται να βαδίσει άλλο στον δρόμο προς τη δουλοπαροικία, στον οποίο την ωθούν η διεθνής δικτατορία των κεφαλαιαγορών και οι εγχώριοι μεταπράτες της -κληρονομικοί ηγεμόνες των κομμάτων εξουσίας. Η ώρα της κατάρρευσης των δήθεν «κομμάτων» εξουσίας (κατ’ ουσία πελατειακών πυραμίδων) και όλου του συστήματος οικονομικής-επικοινωνιακής εξουσίας που τα στηρίζει, φαίνεται πως πλησιάζει. Το ζητούμενο είναι να ακολουθήσει η επίτευξη όσων θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, δηλαδή της εθνικής αξιοπρέπειας, της λαϊκής κυριαρχίας και του κράτους δικαίου.
* Ο Κώστας Χρυσόγονος είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο τμήμα Νομικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.
πηγή: aixmi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου